عوامل محیطی خارجی تاثیرگذار بر سازمان چیست؟

ماهیت بررسی عوامل محیطی  خارجی
سازمان ها و کسب و کارها در محیط خارجی گسترده اي فعالیت می کنند که جنبه هاي آن باید تحلیل، درك و تفسیر شوند. عوامل محیطی خارجی ، شامل عواملی است که بر عملکرد سازمان تاثیر دارند اما تحت کنترل نیستند به عنوان مثال تورم از این دسته عوامل است. این عوامل بر فعالیت هاي سازمان تاثیر دارند، اما سازمان نمی تواند از طریق تصمیم گیری هاي خود، این عوامل را تغییر داده و روند آن ها را کنترل کند. عوامل محیطی بررسی و ارزیابی شده و در اختیار مدیران قرار می گیرد. همچنین بررسی محیطی ابزاري است که سازمان از آن براي جلوگیري از شوك هاي استراتژیک و تضمین بقاء بهره می برد و تحقیقات نشان داده است که بین بررسی محیطی و سود سازمان رابطه مستقیمی وجود دارد. در بررسی عوامل خارجی فرصت ها و تهدید هاي پیش روي شرکت ها شناسایی می شوند تا مدیران بتوانند با تدوین استراتژي هاي مناسب از فرصت ها بهره برداري نمایند و اثرات عوامل تهدیدکننده را کاهش دهند یا از آن ها پرهیز نمایند.

محیط خارجی سازمان به دو محیط عمومی و تخصصی تقسیم می شود.

محیط عمومی، شامل عواملی است که تاثیر آنها بر فعالیت هاي سازمان به صورت غیرمستقیم است.

محیط تخصصی، شامل آن دسته از عوامل است که بطور مستقیم بر سازمان تاثیر می گذارند و خود نیز از آن تاثیر می پذیرند.

این عوامل معمولاً برخاسته از گروه ها یا ذینفعانی است که به طور مستقیم با سازمان ارتباط دارند. این گرو ه ها (ذینفعان) عبارتند از دولت، تامین کنندگان، رقبا، خدمت گیرندگان. محیط تخصصی سازمان را می توان  همان گستر هاي دانست که سازمان در آن فعالیت میکند.اجزاي محیط خارجی سازمان را به شکل نمودار زیر می توان نمایان کرد.

عوامل محیط عمومی
معمولاً در بررسی محیط خارجی از تجزیه و تحلیل (عوامل سیاسی، اقتصادي، اجتماعی و تکنولوژیکی ) استفاده می شود . این عوامل به صورت مجموع هاي کامل، مرتبط با هم در نظر گرفته م یشوند که به دلیل سرعت تغییرات و تاثیراتی که بر بازار کسب و کار جهانی دارند، اهمیت زیادي دارند. پایش دقیق این عوامل منجر به فرصت هاي عمده کسب و کار یا تعیین تهدیدات بالقوه میشود.
عوامل اقتصادي: عوامل اقتصادي بیشتر به تشریح مشخصه هاي اقتصادي می پردازند. در این دسته از عوامل بیشتر به مسایل ی که جامعه چگونه کالاها و خدمات مختلف را تولید، توزیع و استفاده م یکند، پرداخته می شود، از اینرو باید روندهاي اقتصادي در بخش هائی که بر صنعت مورد نظر اثر می گذارد درك شود. به صورت تجربی ، مهمترین عوامل اقتصادي عبارتند از : نرخ بهره ، نرخ تورم، کسري بودجه دولت، نرخ رشد تولید ناخالص ملی، نرخ رشد صنعت، نرخ تبادل ارز، میزان صادرات و واردات، سیاست هاي پولی و مالی دولت، سیاست هاي سازمان هاي اوپک نفتی و گازي، متوسط دستمزد، هزینه انرژي، درآمد سرانه.

عوامل اجتماعی: این عوامل، باورها، ارزش ها، نگرش ها، نظریات و سبک زندگی کسانی را که در محیط خارج سازمان هستند در بر می گیرد که این موارد خود از شرایط فرهنگی، جمعی تشناختی، مذهبی، آموزش و قومی آنها سرچشمه م یگیرن د. همچنان که نگرش اجتماعی تغییر می کند، تقاضا براي انواع تازه اي از لباس، کتاب، فعالیت هاي تفریحی و سایر کالاها و خدمات نیز پدید می آید. از اینرو یک سازمان باید اثرات بالقوه نیروهاي اجتماعی را تشخیص داده و همچنین باید روابط و حسن شهرت را در سطح وسیعی از جامعه بدست آورد. مهمترین عوامل اجتماعی عبارتند از: رشد جمعیت، روند مهاجرت، نگرش جامعه، روند اشتغال، سبک زندگی، سطح تحصیلات، سطح رفاه عمومی، الگوي مصرف انرژي، در دسترس بودن متخصصین، الگوهاي خرید مشتریان.

عوامل سیاسی: ماهیت این دسته از عوامل براي مدیران مهمترین ملاحظه در صورت بندي استراتژي شرکت به شمار رفته و ملاحظات سیاسی، عوامل قانونی یا دولتی که مؤسسه باید یا می خواهد در قالب آن به عملیات مبادرت ورزد را شامل می شود . دولت ها و نهاد هاي دولتی در زمره مراجع اصلی هستند که مقرراتی را تدوین می نمایند، مقرراتی را حذف می کنند، یارانه پرداخت می نمایند، کارفرما یا مشتري شرکت هاي دیگر هستند. نیروهاي سیاسی هم از داخل و هم از خارج از عمده ترین تعیین کننده هاي موفقیت سازمانی بشمار می روند. فهرست عوامل مهم سیاسی-قانونی عبارتند از: مقررات دولتی و مقررات زدایی، تغییر در قوانین مالیاتی، قوانین خاص محلی، میزان بودجه دولت، قوانین حمایت کننده از محیط زیست، مقررات تجارت خارجی، میزان یارانه هاي دولت، رابطه با اروپا، روسیه، اعراب و سایر کشورها، شرایط سیاسی در کشورهاي خارجی، قوانین ضد انحصاري ، قوانین استخدامی.

عوامل تکنولوژیکی: تغییرات در بخش تکنولوژیک می توانند اثر بسیار بزرگی بر صنایع مختلف داشته باشد. این عوامل علاوه بر ابزارها و تجهیزات جدید شامل رویکردهاي جدید نیز می شوند. عوامل تکنولوژیک نمونه هایی از فرصت ها و تهدید ها می باشند که شرکت ها بهنگام تدوین استراتژي ها باید آن ها را مورد توجه قرار دهند. پیشرفت هاي فن آوري می توانند بر محصولات، خدمات، بازارها، تامین کنندگان مواد اولیه، توزیع کنندگان، رقبا، مشتریان، فرایندهاي تولید و روش هاي بازاریابی اثرات شدید بگذارند پیشرفت هاي فنی می توانند مزیت هاي رقابتی جدیدي بوجود آورند که چه بسا از مزیت هاي رقابتی کنونی قدرتمندتر باشند. تقریباً در هر تصمیمی که اتخاذ می شود مسایل مربوط به فن آوري مطرح است. لذا باید فرصت ها و تهدیدهاي ناشی از فن آوری هاي جدید، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل کامل قرار گیرد و اثراتی که این عوامل بر استراتژي هاي مهم سازمان دارند مورد ارزیابی قرار گیرد. برخی از عوامل تکنولوژیکی عبارتند از: تغییرات فناوري اطلاعات و ارتباطات، خودکارسازي، دسترسی به تکنولوژی هاي روز، بودجه دولت براي تحقیق و توسعه، دسترسی به دانش فنی نوین.

عوامل جهانی: امروزه سازمان ها با روند فزاینده اي عملیات و بازار خود را به فراتر از مرزهاي کشور اصلی خود گسترش می دهند . جهانی شدن، فرصت دسترسی به بازارهاي بالقوه بزرگ تر و پهنه وسیعی از عوامل تولید مانند مواد خام، نیروي کار، مدیران ماهر و متخصصان فنی را فراهم می کند. با این حال این موارد ممکن است شامل ریسک هاي اقتصادي، اجتماعی و سیاسی نیز باشند . از عوامل مهم جهانی می توان به نرخ تبدیل ارز، افزایش تجارت جهانی، ظهور قدرت هاي اقتصادي جدید مانند هند و چین، موافقتنامه هاي تجاري بین بلوک هاي منطقه اي نفتا و اتحادیه اروپا، سازمان تجارت جهانی و غیره اشاره کرد. تاثیرات این عوامل بر سازمان ها نیز باید در قالب محیط عمومی بررسی شوند تا سازمان ها استراتژي هاي خود را بر اساس تاثیرات عوامل در قالب محیط عمومی تدوین نمایند. در بیشتر مواقع عوامل جهانی در گروه سایر عوامل مانند عوامل اقتصادي، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی گنجانده می شوند. برخی از عوامل جهانی عبارتند از: روند تجارت در جهان و منطقه، گرایش و ترجیحات در بازارهاي مصرف در کشورهاي هدف، امکان دسترسی به بازارهاي هدف، حمایت هاي دولت از توسعه صادرات.