مراحل تدوین اهداف استراتژیک چیست؟

ماهیت اهداف استراتژیک چیست؟ اهداف استراتژیک ، رهنمود هایی در مورد نحوه محقق ساختن مقاصد آرمانی ارائه می دهند. این اهداف بطور مستقیم از مقاصد آرمانی منتج شده و بیانگر نتیجه هاي مورد انتظار از اجراي استراتژي ها هستند. بنابراین اهداف استراتژیک از یک طرف با مقاصد آرمانی و از طرف دیگر با استراتژ يها در ارتباط است. اهداف در صورتی که به   شیو ه اي روشن و آشکار تعیین شوند، مسیر یا جهت فعالیت ها را مشخص نموده و موجب هم افزایی می شوند. به ارزیابی کمک کرده و اولویت ها را تعیین می کنند. اهداف باید داراي ویژگی هاي زیرباشند: قابل قبول : کارکنان و مدیران سازمان بایستی اهداف تعیین شده را قبول داشته باشند و آن را عملی بپندارند. بنابراین باید با کمک کارکنان اهدافی قابل قبول تعیین شود تا موثر واقع شود. انعطاف پذیر : سازمان براي کامیابی در صحنه بازارهاي متلاطم و بشدت رقابتی امروزي باید با توجه به الزامات محیطی و نیز با توجه به امکانات خود اهدافی تعیین کند که از انعطاف لازم جهت اعمال تغییرات ضروري به اقتضاي تحولات محیطی برخوردار باشند. قابل اندازه گیري : هدف ها باید قابل اندازه گیري باشد یا به گونه اي باشد که بتوان آن را کمی نمود. بنابراین هدف ها باید به روشنی و صراحت نتایج را در چارچوب مشخص بیان نمایند. این بدین معنی نیست که در تدوین اهداف استراتژیک می بایست به طور قطع از اعداد استفاده شود ولی لازم است تا شاخص هایی براي تعیین مقدار آن ها معرفی گردد. برانگیزاننده : اگر بخواهیم در حداقل زمان ممکن (بطور اثربخش) و با صرف حداقل منابع ممکن (بطور کارا) یعنی با حداکثر بهره وري به اهداف دست پیدا بکنیم باید هد فها برانگیزاننده باشند. مناسب  : اهدافی که تعیین می شوند از یک طرف باید با چشم انداز، ماموریت و مقاصد کلی سازمان و از طرف دیگر با شرایط محیطی و درونی سازمان تناسب لازم را داشته باشند و هر هدف باید گامی بسوي دستیابی به مقاصد سازمان باشد. قابل فهم  : کارکنان سازمان تا زمانیکه مقصدي را نشناسند و ماهیت و ضرورت آن را درك نکنند حاضر نم یشوند به دنبال آن رفته و در راستاي آن فعالیتی را انجام دهند. بنابراین اگر سازمان بخواهد اهداف مفید واقع شوند باید با مشارکت خود کارکنان هدف ها را به نحوي تعیین کنند که روشن و قابل فهم باشند. دست یافتنی : اگر این تصور در کارکنان و مدیران سازمان ایجاد شود که اهداف تعیین شده، غیر واقعی و غیر قابل دست یافتن هستند، انگیزه خود را براي فعالیت موثر و دستیابی به اهداف از دست داده و مستأصل خواهند شد . بنابراین اهداف سازمان باید با مشارکت آنان طوري تعیین شوند که واقعی و دس تیافتنی به نظر برسند. هماهنگ باسایر اهداف : اگر با دید سیستمی به سازمان، فرایند ها و اهداف آن بنگریم، اهداف در صورتی می توانند سازمان را به موفقیت رهنمون شوند که هماهنگی لازم را با سایر فعالیت ها و اهداف سازمان داشته باشند. بطوری که همه در یک راستا و آن هم موفقیت سازمان باشند. بنابراین هر کدام از اهداف سازمان باید به گونه اي تعیین شوند که با سایر اهداف سازمان هماهنگ باشد.

زمینه هایی که سازمان ها می توانند اهداف خود را در قالب آنها تعیین کنند، عبارتند از : اثربخشی و سودآوري (سو دهاي خالص ) رشد (افزایش کل دارایی ها، فروش ها و غیره) و افزایش ثروت سهامداران (سو دهاي سهام بعلاوه ترقی قیمت سهام ) بکارگیري درست (مطلوب) منابع (بازگشت سرمایه ) شهرت و اعتبار (سازمان بزرگ و ممتاز شناخته شدن ) توجه به کارکنان (امنیت کارکنان، افزایش دستمزد هاي آنان ) توجه به جامعه و مسئولیت اجتماعی (پرداخت مالیات ها، مشارکت در امور خیریه و رفع نیاز جامعه ) تثبیت موقعیت رقابتی (فروش یا سهم بازار ) بقا (پرهیز از ورشکستگی ) برخی مسائل داخلی مانند: بازاریابی، منابع مالی، منابع انسانی، نوآوري، بهره وري و منابع فیزیکی. مراحل تعیین اهداف استراتژیک اهداف استراتژیک به طور مستقیم از بیانیه هاي ماموریت و چشم انداز به دست م یآید. از مدیران خواسته می شود تا به ازاي هر یک از عبارات ماموریت یا چش مانداز هدف مناسبی را تعیین کنند. در هر حال تعیین اهداف سازمان تنها به کمک مد یران سازمان و در راستاي دستیابی به ماموریت عملی خواهد بود. به طور کلی مرحله نخست تعیین اهداف سازمان این است که ابتدا زمینه هایی که سازمان به دنبال رشد و توسعه می باشد شناسایی گردد. سپس براي هر زمینه شاخص نوشته میشود. بر اساس این شاخص ها، اهداف استراتژیک به دست می آیند.این نکته داراي اهمیت است که اهداف استراتژیک جهت گیري سازمان در خصوص هر شاخص است . در ادامه مراحل تدوین اهداف استراتژیک توضیح داده خواهد شد.

 مرحله اول: در اولین مرحله از شناسایی اهداف استراتژیک، دبیرخانه برنامه ریزي استراتژیک، کاربرگ زیر تخصصی با اعضاي کارگروه کارشناسی و یا مطالعه مستندات و گزارشات سازمان تکمیل میکند. این کاربرگ به عنوان پیش نویس اهداف استراتژیک به کارگروه کارشناسی ارائه می شود.

مرحله دوم: اعضاي کارگروه کارشناسی در مورد پیش نویس اهداف استراتژیک به بحث و بررسی پرداخته و آنها را اصلاح می کنند .نظرات اصلاحی در همان کاربرگ وارد می شود.

مرحله سوم: دبیرخانه برنامه ریزي استراتژیک، نظرات را در مورد اهداف استراتژیک اخذ و آنها را جمع بندي می کند. فهرست به دست امده در کاربرگ زیر وارد می شود. این کاربرگ به عنوان غربالی براي انتخاب اهداف بر اساس ویژگی هاي تئوریکی است . این کاربرگ توسط کارگروه کارشناسی تکمیل می شود.

 مرحله چهارم: نتایج کاربرگ تجزیه و تحلیل شده و اولویت اهداف مشخص می شود. این فهرست در کاربرگ 3 تصویب به کمیته استراتژیک فرستاده می شود. مرحله پنجم: پس از اصلاح و تایید اهداف استراتژیک، می توان آنها را منتشر کرده و به اطلاع کارکنان رساند . در ادامه مراحلشناسایی اهداف استراتژیک ارائه شده است.