مرکز خرید جهانی: آمازون
آمازون توانست مرکز خرید را به جلوی در مردم بیاورد و اخیرا نیز به دنبال آن است که اینترنت اشیاء را به خانه مردم بیاورد، درحالی که شروع کار این شرکت در سال 1995 تنها با فروش کتابها بود. با این حال، آمازون اولین شرکتی بود که در صنعت خود توانست از اینترنت استفاده کند. در آن زمان دورنمای خردهفروشی کتاب شامل دو نوع رقیب اصلی بود: از یکسو، کارگزاران بازارهای کوچک مانند کتابفروشیهای مستقل واقع در مراکز شهر، محلهها و مناطق کانونی حمل و نقل عمومی بودند و از سوی دیگر، گروههای بزرگ شرکتی، بازارهایی را به خود اختصاص داده بودند. نمونههایی از این گروهها کتابفروشیهای زنجیرهای مانند بارنز و بارنز اند نوبل که هر کدام حدود سه چهارم بازار مشترک در ایالات متحده آمریکا را دارند (واسرمن 2012) و نیز فروشگاههای زنجیرهای بزرگی مانند والمارت میباشند. بازار در مرحله رقابت غارتگرانهای قرار دارد که در آن گروههایی که بهصورت شرکت کار میکنند باعث شدند کتابفروشیهای کوچکی که توسط خود مالک اداره میشود از رده خارج شوند. با این حال، این گروه ازهمگسیختهی فروشندگان کتاب یک چیز مشترک داشتند و آن نبود فروش آنلاین کتاب بود. تنها چند مورد استثنا وجود داشت: تعدادی از نویسندگان برای خود وبسایت داشتند، در حالی که خوانندگان نشریه جدیدی را سفارش میدادند. بنابراین، آمازون در زمان شروع کار خود رقیب چندان جدی حداقل بهصورت آنلاین نداشت. این آغاز خوب به شرکت کمک کرد تا از کتابفروشی آنلاین به «فروشگاه همه چیز» تبدیل شود. علاوه بر این، منجر شد که آمازون پیشگام خردهفروشیهای انبوه آنلاین شود.
اینترنت اثر تجاری چهارگانهای دارد: واسطه فروش مستقل، واسطه ارتباطی، واسطه سفارش و پرداخت، و همچنین واسطه توزیع (والگنباخ 2007). تا جایی که معاملات ادامه دارد، مصرفکنندگان شروع به یافتن و خرید اقلام مورد نیاز خود بهصورت آنلاین و بدون رفتن به فروشگاههای فیزیکی (خشت و ملاتی) میکنند. قبل از تبلیغات اینترنتی، کتابفروشیها خردهفروشان بسیار سنتی بودند. تجارت الکترونیک بسیاری از اینها را تغییر داد و فشار زیادی را روی اکثر فروشگاههای فیزیکی وارد کرد. اینترنت به عنوان رسانه ارتباطی، فروش و توزیع به طور همزمان به فروشندگان کتابفروشی و انتشارات (باتوجه به موقعیت شخصی) فرصتهای مهیج و چالشهای بیسابقهای داده است. در میانمدت، آمازون شروع به ایجاد پتانسیل عالی برای رشد سریع استارتآپها و به چالش کشیدن فرایندهای کسب و کار سنتی کرد. جفری بیزوس، موسس آمازون، یکی از کارآفرینانی بود که بلافاصله توانایی گسترده فروش آنلاین را تشخیص داد و شروع به بررسی فرصتهای توسعه کسب و کار اینترنتی کرد.
بنیانگذاران:
جف بیزوس در سال 1964 در آلبوکرکی نیومکزیکو متولد شد. در دوران کودکی علاقهاش را به یادگیری در مورد نحوه کار در حوزه تکنولوژی نشان داد. در مدرسه، او را به خاطر اختراع، پذیرش و شور و شوقش برای تحصیل تحسین میکردند. یکی از معلمانش زمانی گفت که «در صورتی که آموزشهای لازم را دریافت کند احتمالا دیگر هیچ محدودیتی در راه موفقیت این پسربچه وجود نداشته باشد» (استونز 2013). بیزوس پس از فارغالتحصیلی در علوم کامپیوتر و مهندسی برق از دانشگاه پرینستون در سال 1986، در والاستریت شروع به کار کرد و جوانترین معاون شرکت سرمایهگذاری دی.ای. شاو در سال 1990 شد. چهار سال بعد او کار خود را ترک کرد تا کار جدیدی در دنیای نوظهور تجارت الکترونیک ایجاد کند و کتابفروشی آنلاین Amazon.com را راه انداخت.
جف بیزوس با شخصیت قوی و عزتنفس خود و توجه به جزئیات و نوآوریهای شگفتانگیز، کارآفرین فنی نمونهای شد (کار 2015). او حل کننده پرشور مسائل شناخته شده است که توانایی تمرکز بر رضایت مشتری دارد، در حالی که همزمان شرطهای جسورانهای را برای محصولات جدید میگذارد، چراکه میخواست آمازون در سراسر جهان شرکتی مشتریمحور باشد. برخی از کارکنان او شاید گمان کنند که بیزوس شخصیت و مدیر بسیار سختگیری است. به رغم خندیدنهای بسیار صمیمی و تصویر کلی خوشمشربی که دارد، اما گاهی نیز تمسخرهای بسیار تندی از خود نشان میدهد (کربی و استوارت 2007). بیزوس، مدیری مشتاق با ایدههای همیشگی و جدید، هنگامی که تلاشهای تیمش با انتظارات او مطابقت ندارد بسیار سختگیر و آشتیناپذیر میشود. با این حال شخصیت او برای دنیای کسب و کار سیاتل رمزگونه است. در حالی که آمازون دفتر اصلی بیزوس است، اما او اطلاعات شخصی، افکار و اهداف راهبردی خود را آشکار نمیکند.
تقاضای بازار
در اوایل دهه 1990، بیزوس میپنداشت که اگر خردهفروشها مجموعه گستردهای از عناوین کتاب را ارائه دهند صرفا خرید آنلاین کتاب ارزشمند خواهد بود با توجه به وجود شمار بیش از 20،000 ناشر و تمرکز کم در تجارت آنلاین، صنعت کتاب به نظر نقطه شروع مناسبی برای سرمایهگذاری جدید اینترنت است. امروزه مشتریان علاقهمند به خرید کتاب عمدتا به دنبال سه ویژگی هستند: انتخاب بالا، قیمت پایین و تحویل راحت و سریع. در حالی که بزرگترین کتابفروشیها حداکثر 170000 عنوان ارائه میدهند (والگنباخ 2007) خردهفروشان آنلاین عملا میتوانند تعداد نامحدودی کتاب را به قیمت مناسب ارائه دهند، این منطقی است که در مدل کسب و کار آمازون حاکم بوده است. علاوه بر این، وقت آن نیز درست بود، زیرا مردم در آن زمان به دنبال اطلاعات خردهفروشی در اینترنت بودند.
تقاضای بازار برای خرید سریع، مقرون به صرفه و راحت، کتابها را نیز همانند سایر محصولات خردهفروشی میکند. بنابراین آمازون با ایجاد نامی برای خود در منطقهای با رقابت آنلاین کم کار خود را آغاز کرد و سپس نام تجاری خود را برای طیف وسیعی از محصولات و خدمات در مناطقی با ریسک بیشتر استفاده کرد. اما کدام عناصر مدل کسب و کار اولیه شرکت را شامل میشود؟